Prasa pisze o krytycznej sytuacji znanej marki męskich ubrań – Sunset Suits. Długi firmy sięgają dziesiątków milionów złotych, a jedynym majtkiem firmy, wydaje się być tylko znak towarowy. Firma nie prowadzi samodzielnie produkcji a towary trafiają do sklepów w komis. Firma ma wobec Banku BGŻ dług wraz z odsetkami w wysokości prawie 10 mln dolarów. Nie dziwi więc fakt, że zastaw na znak towarowy jest właśnie w tym banku. Rodzi się tylko pytanie, ile znak towarowy będzie wart, gdy Sunset Suits zniknie z rynku?
Co to jest zastaw na znak towarowy i jak go ustanowić
Ogólnie zastaw to forma zabezpieczenia wierzytelność w taki sposób, aby w przypadku niespłacenia zobowiązania przez dłużnika, wierzyciel mógł przejąć zastaw, na przykład prawa do znaku towarowego. Gdy zastaw dotyczy rzeczy, aby ustanowić zastaw konieczne jest wydanie tej rzeczy wierzycielowi. W wypadku zastawu rejestrowego nie ma takiego obowiązku. W praktyce oznacza to, że papiery wartościowe, prawa do znaku towarowego lub inne dokumenty dotyczące praw obciążonych takim zastawem mogą być pozostawione w posiadaniu dłużnika. Dzięki temu, wierzyciel może dalej prowadzić działalność, bo zastaw na znak towarowy tego nie ogranicza.
Jak ustanowić zastaw rejestrowy? Aby ustanowić zastaw na znak towarowy, wymagane jest zawarcie umowy na piśmie. Umowę zastawu zwierają między sobą między osoba uprawniona do rozporządzania przedmiotem zastawu i wierzyciel. Zgodnie z ustawą o zastawie, konieczny jest wpis zastawu do rejestru sądowego.
Znaczenie marki i znaku towarowego
Zmiany w traktowaniu marki będą miały znaczący wpływ na prace działów marketingu. Wartość marki nie jest tak bardzo zależna od okazjonalnych transakcji, a od trwałej i silnej pozycji na rynku. Znaczy to, że marka budowana na promocjach jest zdecydowanie niżej wyceniana niż marka, której klienci poszukują. Dowodem na to niech będzie stały wzrost wartości marki Apple – rośnie ona tak szybko, jak chęć posiadania produktów koncernu z Cupertino przez konsumentów. Innym aspektem kształtowania wartości finansowej marki jest budowanie i zarządzanie portfelami marek. Pytanie czy jedna marka ale o bardzo dużej wartości, czy portfel marek o niższej wycenie jednostkowej, będzie jednym z kluczowych pytań w kształtowaniu wartości firmy.
Zastaw na znak towarowy był często wykorzystywany jako zabezpieczenie zobowiązań finansowych. Prawa do znaku towarowego są zbywalne, więc mogą stanowić jedną z form zabezpieczenia. Trudno dyskutować o konkretnej wartości znaku towarowego rozumianego jako marka, tym bardziej że wartości te są zmienne w czasie. Tak jak zmienia się pozycja rynkowa marki, tak powinna zmieniać się szacunkowa wycena znaku towarowego. W wielu przypadkach znaki towarowe oderwane od przedsiębiorstwa zupełnie tracą na wartości. Mimo to, zastaw na znak towarowy, był całkiem popularną formą zabezpieczenia. Zmiany w ustawie poszerzyły możliwości ustalania zastawów. Jest to podyktowane zmianami rynkowymi oraz kryzysem gospodarczym. Firmy w tarapatach finansowych, aby przetrwać, częściej sięgają po zastaw na znaku towarowym, jako dodatkową formę zabezpieczenia.
Zastaw na znak towarowy – przykłady
Firma Gino Rossi, dokonała wpisu do Rejestru Zastawów w czerwcu 2009 roku. Zastaw na znak towarowy obejmował znaki spółki zależnej Simple Creative Products. Zastaw Rejestrowy do prawa z rejestru znaku towarowego ustanowiony został na rzecz Alior Banku, w związku z udzieleniem przez ten bank kredytu. Wartość wpisanego zastawu miała wartość większą niż wyrażona w złotych równowartość kwoty 1.0 mln euro.
Zarząd Spółki SFINKS POLSKA w marcu 2006 zawarł umowę kredytu inwestycyjnego z Bankiem Polska Kasa Opieki na łączną kwotę 25.0 mln zł z przeznaczeniem na zakup aktywów Spółki Restauracje Grupa Chłopskie Jadło Anna Kaliszka-Kościuszko Spółka Jawna oraz Spółki Grupa Chłopskie Jadło Anna Kaliszka-Kościuszko Spółka Jawna. Termin spłaty kredytu mija w grudniu 2011r. Prawnym zabezpieczeniem spłaty kredytu jest zastaw na znak towarowy wraz z cesją praw majątkowych jest znak towarowy „Chłopskie Jadło”; oraz cesje praw z umów z franszyzobiorcami działającymi w sieci „Chłopskie Jadło”.
Spółka Mieszko w roku 2004 podpisała umowę i wprowadziła zastaw na znak towarowy ZOZOLE. Umowa została zawarta z Central European Confectionery Holdings. Holenderska spółka jest akcjonariuszem spółki Mieszko i posiada 65,98% kapitału zakładowego spółki. Zastaw na prawie ochronnym na znak towarowy ZOZOLE był elementem zabezpieczenia udzielonej przez Central European Confectionery Holdings pożyczki, na kwotę 23 mln złotych. W czasie gdy umowa była zawierana, przychody ze sprzedaży markowanej znakiem towarowym ZOZOLE stanowiły powyżej 10 % przychodów całej sprzedaży Mieszka. Zastaw na znak towarowy zrealizowany był w ramach wewnętrznych pożyczek i finansowania działalności firmy.
Spółka Vistula & Wólczanka w roku 2008 roku otrzymała postanowienie krakowskiego Sądu Rejonowego o dokonaniu wpisu w rejestrze sądowym zastawów rejestrowych na przysługujących firmie prawach z rejestracji słowno-graficznego znaku towarowego „Wólczanka”. Zastaw na znak towarowy dokonano na rzecz Fortis Bank. Zastaw ten ustanowiony został w celu dodatkowego zabezpieczenia spłaty zobowiązań spółki. Łączna szacunkowa wartość praw z rejestracji znaku towarowego „Wólczanka” występującego w formie słownej oraz słowno–graficznej była bardzo podobna jak w wypadku wyceny znaków CIN&CIN i opiewała 33.7milionów złotych.
Zastaw na znak towarowy – protfolio marek
Zarząd AMBRA wpisał do rejestru zastaw rejestrowy, którego przedmiotem było przysługujące spółce prawo ochronne na rodzinę znaków towarowych „CIN&CIN”. Zastaw na znak towarowy związany był z zabezpieczenie umowy kredytowej zawartej pomiędzy „Centrum Wina – Dystrybucja” Sp. z o.o., spółką zależną AMBRA, a Raiffeisen Bank Polska. AMBRA w ten sposób zastawiła prawa własności na następujące znaki towarowe: markę parasolową „CIN&CIN” oraz „CIN&CIN BIANCO”, „CIN&CIN ROSSO” i „CIN&CIN TI AMO”. Kwota limitu kredytowego w zabezpieczonej umowie między stronami, ustalona została na 15 mln zł. Wartość ewidencyjna wymienionych praw własności wynosiła 0 złotych, natomiast ich szacunkowa wartość rynkowa szacowana była na kwotę 36,7 milionów złotych. Przykład ten prezentuje zarządzanie portfelem marek.
Zarząd Grupy Kolastyna S.A. w lipcu 2008 roku dokonał wpisu w Rejestrze Zastawów, zastawu rejestrowego na prawach z rejestracji znaków towarowych będących własnością Grupy Kolastyna. Ów zastaw na znak towarowy ustanowiony został na rzecz Fortis Bank Polska i stanowił zabezpieczenie limitu kredytowego udzielonego spółce. Limit kredytowy określono w maksymalnej wysokości 7.5 mln zł. Zastaw rejestrowy na znak towarowy na prawach z rejestracji w Urzędzie Patentowym ustanowiony został na 3 znaki towarowe będące własnością spółki Kolastyna.
Zastaw na znak towarowy a strategia budowania wartości marki
Przykłady powyższe pokazują, że zastaw na znak towarowy jest wykonywany jako zabezpieczenie w bardzo różnych sytuacjach. Podkreśla to coraz bardziej liczącą się wartość praw do znaków towarowych. Stanowią one znaczącą część wyceny całej firm. Wartości niematerialne i prawne w wypadku największych firm notowanych na giełdzie w Nowym Jorku szacowane są obecnie na ponad 80% ich wyceny. Aby prawa te miały wartość, konieczne jest ich prawne zabezpieczenie oraz zbudowanie silnej rynkowo i efektywnie wykorzystywanej marki. W ten sposób, możemy mówić o zwrocie z inwestycji w markę. Sprzedając firmę, w którą inwestowaliśmy, sprzedajemy także markę. Z perspektywy biznesowej marka nie jest tylko wizerunkiem i wysoką świadomością rynkową, a wartością niematerialną coraz łatwiej wymienialną na pieniądze, a zastaw na znak towarowy jest tego dowodem.